سیستم آموزشی در ترکیه  و مقاطع تحصیلی 

1. سیستم آموزشی رسمی ترکیه از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

تمامی مؤسسات آموزشی دولتی و خصوصی ترکیه زیر نظر وزارت آموزش و پرورش این کشور فعالیت می‌کنند. تحصیل رسمی و اجباری در ترکیه 12 سال است که شامل دوره ابتدایی (4 سال)، دوره متوسطه (4سال) و دوره دبیرستان (4سال) می گردد. مقاطع مهدکودک و پیش دبستانی اختیاری است و والدین موظفند کودکان خود را از سن 6 سالگی در مقطع ابتدایی ثبت نام کنند.

مدارس ترکیه به سه شکل دولتی، خصوصی و بین المللی در حالت علم آموزی هستند. دانش آموزان می توانند در سرتاسر ترکیه به صورت رایگان در مدارس دولتی تحصیل کنند اما تحصیل در مدارس خصوصی و بین المللی با پرداخت شهریه امکان پذیر است.

طبق قانون کشور ترکیه امکان تحصیل برای همه کودکان فارغ از جنسیت، ملیت و مذهب باید فراهم گردد بنابراین کودکان مهاجر نیز می توانند همانند کودکان ترک در مدارس دولتی این کشور به صورت رایگان تحصیل کنند. اما شرایط برای افرادی که صرفا برای تحصیل پیش از دانشگاه به ترکیه آمده‌اند می‌تواند متفاوت باشد.

طبق قانون کشور ترکیه امکان تحصیل برای همه کودکان فارغ از جنسیت، ملیت و مذهب باید فراهم گردد بنابراین کودکان مهاجر نیز می توانند همانند کودکان ترک در مدارس دولتی این کشور به صورت رایگان تحصیل کنند.

2. تحصیل در مدارس ترکیه به چه صورت است؟

• سال تحصیلی

هر مقطع تحصیلی در مدارس ترکیه شامل 180 روز تحصیلی می باشد که دوره اول از ماه سپتامبر (اواسط شهریور) تا ژانویه (دی ماه) و دوره دوم از ماه ژانویه تا ماه ژوئن ( خرداد) برگزار می گردد.

• روزهای تحصیلی

 اگر چه ساعت در مدارس مختلف ساعات کاری و روزهای مدرسه می‌توانند متفاوت باشند، عموما کلاس ها از ساعت  8 صبح تا 4 بعد از ظهر برگزار می گردند و روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل می باشند. در واقع دانش آموزان از دوشنبه تا جمعه به مدرسه می روند.

• پوشش

دراغلب مدارس ترکیه پوشیدن فرم اجباری است. این فرم اغلب در مدارس دولتی تیره و یا آبی‌رنگ است اما مدارس غیردولتی فرم‌های رنگارنگ دارند.

• زبان

 بدون شک آموزش زبان ترکی استانبولی در تمامی مدارس و مقاطع اجباری است. آموزش زبان دوم از سال چهارم دبستان آغاز می گردد و لزوما شامل زبان انگلیسی نیست بلکه دیگر زبان ها مانند زبان آلمانی نیز در مدارس به عنوان زبان دوم با هزینه جداگانه تدریس می گردد. در مدارس بین المللی زبان ترکی به عنوان زبان دوم تدریس می شود.

• تعطیلات

تعطیلات تابستان مدارس پس از ماه ژوئن (خرداد) آغاز می شود و دانش آموزان به مدت سه ماه تعطیل هستند. در ماه فوریه (بهمن ماه) نیز دو هفته تعطیلات زمستانی به دانش آموزان داده می شود. روزهایی از سال نیز به عنوان تعطیلات ملی و مذهبی تعطیل هستند مانند عید قربان، روز حاکمیت ملی، روز کودک، مراسم افتتاحیه آتاتورک و عید فطر.

3. مقاطع تحصیلی در ترکیه به چه شکل‌اند؟

در ترکیه هر دانش‌آموزی باید 12 سال درس بخواند. این 12 سال شامل 4 سال ابتدایی، 4 سال متوسطه و 4 سال دبیرستان است. برخی مناطق دوره متوسطه و دبیرستان در آن‌ها یکی است. آموزش مهدکودک و پیش‌دبستانی اجباری نیست و اغلب بومیان آن را انجام نمی‌دهند ولی ازآنجایی که فرآیند آموزش زندگی در ترکیه به فرزندان را سرعت می‌بخشد، مهاجران معمولا فرزندشان را در آن‌ها ثبت‌نام می‌کنند.

مقاطع تحصیلی در ترکیه 12 سال به طول می انجامد که این آموزش برای همه کودکان و نوجوانان اجباری است. این 12 سال شامل 4 سال ابتدایی، 4 سال متوسطه و 4 سال دبیرستان است. برخی مناطق دوره متوسطه و دبیرستان در آن‌ها یکی است. 

• آموزش مهدکودک

مهدکودک در ترکیه از زمان تولد تا سه سالگی کودکان را پذیرش می‌کند. اغلب افراد بومی کودکان خود را به مهد کودک نمی‌فرستند و در میانشان رواج ندارد. مهدکودک‌های ترکیه چه خصوصی و چه دولتی، رایگان نیستند. البته برخی شرکت‌ها و یا ادارات تسهیلاتی ارائه می‌دهند که می توان شهریه را با تخفیف پرداخت کرد.

ثبت‌نام در مهدکودک به‌سادگی پس از گرفتن اقامت امکان‌پذیر است. ثبت‌نام در مهدکودک می‌تواند منجر به این شود که فرزند شما خیلی سریع زبان ترکی را یاد بگیرد و دوران مدرسه را ساده‌تر سپری کند. بسیاری از مهدکودک‌ها معلم زبان انگلیسی نیز دارند و می‌توانند در کنار ترکی انگلیسی را نیزآموزش دهند. مربیان مهدکودک در ترکیه به‌سختی انتخاب می‌شوند و آزمون‌های مختلفی را پشت سر می‌گذارند. بنابراین می‌توانید از کیفیت آموزشی و روانی کودکان در مهدکودک خاطرجمع بود.

• آموزش پیش‌دبستانی

کودکان از 3 تا 5 سالگی به پیش‌دبستانی فرستاده می‌شوند. رواج این مقطع نیز در میان افراد بومی ترکیه چندان زیاد نیست ولی به نسبت مهدکودک افراد بیشتری فرزند خود را به پیش‌دبستانی می‌فرستند. ساعت پیش‌دبستانی‌ها اغلب از 8:30 صبح تا 4 بعدازظهر است. این زمان شامل آموزش، بازی، صرف ناهار و حتی خواب بعدازظهر می‌شود. گذراندن این مقطع نیز رایگان نیست و مانند مهدکودک به‌سادگی با داشتن اقامت می‌تواندر این مقطع ثبت نام کرد.

• آموزش ابتدایی

برای تحصیل هم امکان گذراندن تمامی مقاطع تحصیلی در یک جا و هم انتخاب مدارس متفاوتی وجود دارد. برخی از مدارس ترکیه مختص یک مقطع هستند و برخی دیگر همه مقاطع را در یک ساختمان آموزش می‌دهند.

دوره ابتدایی در ترکیه 4 سال طول می‌کشد و این زمان از 5 تا 9 سالگی را در بر می‌گیرد. آموزش خواندن و نوشتن، ورزش، حساب، تعلیمات دینی اختیاری، هنر و یک زبان خارجه از برنامه‌های این مدارس هستند. تعداد مدارس به نسبت جمعیت کم هستند و از همین رو ممکن است هر کلاس جمعیت زیادی مثل 30 نفر داشته باشد، با این وجود فضای کلاس گنجایش این تعداد را دارا است. برای حل این مشکل اغلب مدارس ترکیه دو شیفتی هستند. مدارس ترکیه یونیفرم دارند و تکلیف نویسی در آن‌ها اجباری است. اگر دانش‌آموز نتواند در امتحانات پذیرفته شود باید سال بعد نیز همان مقطع را بگذراند.

• آموزش متوسطه

این مقطع نیز 4 سال طول می‌کشد و از 9 سالگی تا 12 سالگی به طول می انجامد. مواد درسی این دوره شامل تاریخ، جغرافیا، علوم، هنر، فیزیک، زبان ترکی، زبان خارجه، ریاضی، موسیقی و فناوری است. تعلیمات دینی نیز به‌صورت اختیاری گذرانده می‌شود. مانند ایران هر درس معلمی جداگانه دارد و در پایان دوره متوسطه یک آزمون سراسری برای ورود به مقطع دبیرستان گرفته می‌شود. برای انتخاب این مدرسه حتما به تعداد قبولیان مقطع دبیرستان هر مدرسه نگاه کنید.

• آموزش دبیرستان

آموزش دبیرستان زمانی است که 12 سال تحصیلی دانش‌آموز به‌پایان می‌رسد و در پایان آن یک آزمون برگزار خواهد شد که پس‌ازآن دانش‌آموز پیش‌دانشگاهی را می‌گذراند و برای دانشگاه آماده می‌شود. این مدارس درست مثل ایران به رشته‌های ریاضی، تجربی، انسانی و فنی تقسیم می‌شوند. ادبیات ترکی استانبولی، ریاضیات، هندسه، تاریخ ترکیه، جغرافیا، شیمی، زیست‌شناسی، زبان خارجه ازجمله درس‌هایی است که دانش‌آموز باید آن‌ها را آموزش ببیند.